Dorpendeal Slijk-Ewijk

Jarenlang was het perspectief om bij Slijk-Ewijk een grote containerhaven te bouwen, die zou aansluiten op de Betuweroute. Na hevig protest valt in 2004 het besluit om af te zien van dit plan. Op dat moment ontstaat de behoefte aan een dorpsplan. Hoe vinden bewoners dat hun ‘Eiland in het Wij-land’ toekomstbestendig kan worden? Spectrum zorgde, samen met Vzier architecten, voor een toekomstvisie voor het dorp en zette de eerste acties uit. Natuurlijk in nauwe samenspraak met de bewoners, gemeente, dorpsraad en andere belanghebbenden.

De uitdaging

Op het moment dat het plan voor een containerhaven van de baan is, heeft de Dorpsraad Slijk-Ewijk behoefte aan een nieuw perspectief. Op welke manier kan en moet het dorp toekomstbestendig worden? En hoe verhoudt het dorp zich tot het naastgelegen Oosterhout?

De recente geschiedenis maakt het opstellen van een dorpsvisie niet eenvoudig. Inwoners wantrouwen de gemeente, omdat ze jarenlang het gevoel hebben gehad dat ze niet in beeld waren. Er is weinig in het dorp geïnvesteerd. De gemiddelde Slijk-Ewijker is een aanpakker die niet zoveel heeft met plannen. Zolang zij geen schop in de grond zien staan, denken veel inwoners dat er niks gebeurt. Dorpsraadsleden zien wel dat er soms tijd nodig is. Ook de Dorpsraad wordt daardoor door sommigen met wantrouwen bekeken en beticht van plannenmakerij. Een proactieve aanpak, nieuwe energie, concrete acties en het échte gesprek hierover, zijn nodig.

De aanpak

Vooraf werd er een Dorpendeal ondertekend. Dat betekent dat met geld van provincie Gelderland en gemeente Overbetuwe een toekomstvisie wordt opgesteld, in nauwe samenwerking met de Dorpsraad.

Vanuit die startpositie geeft Spectrum, samen met Vzier architecten, zeggenschap aan inwoners van Slijk-Ewijk. We leverden geen dik rapport op, maar maakten op een vernieuwende manier een toekomstvisie: met acties en projecten. Met álle betrokkenen.

Concreet: door met behulp van een bustour heel veel meningen op te halen. Door initiatiefrijke en actieve inwoners bij elkaar te brengen: groepen mensen die willen omzien naar elkaar of activiteiten willen organiseren. We organiseerden inspraakmiddagen en -avonden waarop de mening van inwoners echt gehoord en meegenomen is. Bijvoorbeeld over de inrichting van een straat met het oog op veiligheid en verkeer, de herinrichting van een speelveld en het opzetten van activiteiten door en voor bewoners.

De gemeente hielpen we bij hun behoefte om meer gebiedsgericht te werken. Want hoe doe je dat in de praktijk, als de ambtelijke organisatie misschien nog niet zo is ingericht? De toekomstvisie laat zien dat afdelingsoverstijgend werken nodig is om beter aan te sluiten bij de behoeften vanuit de lokale gemeenschap.

De samenwerking met Vzier architecten zorgde ervoor dat uitgesproken wensen en voorgenomen plannen ook getoetst konden worden aan de mogelijkheden in de fysieke ruimte. Dat vergrootte de haalbaarheid van de plannen.

Het resultaat

Met de toekomstvisie wordt de stem van de inwoners duidelijk gehoord. In de visie staan gewenste resultaten voor de lange, middellange en korte termijn. Op de korte termijn zijn de eerste slagen gemaakt. Zo is de groep actieve inwoners die bij elkaar is gebracht, nu zelf aan de slag met concrete acties zoals kinderactiviteiten.

Andere onderwerpen vragen een wat langere adem, zoals senioren- of jongerenhuisvesting. Door de behoeften van inwoners te verzamelen en terug te koppelen aan de gemeente, is er nu iemand aan de slag met deze woonpuzzel; in opdracht van de Dorpsraad en gefaciliteerd door de gemeente. Volop beweging dus, al is deze niet altijd zichtbaar voor iedereen.

De gemeente Overbetuwe gaat nu gemeentebreed inzetten op ‘anders werken met de samenleving’. Dat wil zeggen: meer in gesprek met inwoners en hen zien als belangrijke partner.

Beleid aan laten sluiten op de behoefte van inwoners bereik je echter niet van de ene op de andere dag. Slijk-Ewijk fungeert als pilot om te leren hoe je op een andere manier met het dorp kan samenwerken. Dan gaat het om vragen als: hoe doen we dat nu met een dorpsagenda? Wie heeft welke rol? En hoe maken we ‘anders werken’ concreter?

Binnen de ambtelijke organisatie is een beweging in gang gezet om meer gebiedsgericht te werken. De impact hiervan is gemeten bij medewerkers van de gemeente en het blijkt dat de ambtenaren elkaar steeds beter vinden op afdelingsoverstijgende onderwerpen. Inwoners betrekken vraagt om maatwerk. Dit project in Slijk-Ewijk is daar een mooi voorbeeld van.