• Home
  • Publicaties
  • Hoe een dorp een dorpshuis met sporthal en óók nog de pastorie en kerk koopt

Hoe een dorp een dorpshuis met sporthal en óók nog de pastorie en kerk koopt

Je woont in een dorp met 1.900 inwoners en een rijk verenigingsleven. Op een dag besluit de gemeente om het dorpshuis en de sporthal tegen het symbolische bedrag van één euro aan het dorp te verkopen. En dan staat ook de kerk, waar veel verenigingen oefenen, met bijbehorende pastorie voor enkele tonnen te koop. Wat is wijsheid? In Loil besloten de verenigingen om in actie te komen en kopen ze de gebouwen zelf. Geen simpele opgaaf, met het hele dorp tot een keuze komen waar miljoenen mee gemoeid zijn.

Anderhalf jaar geleden raakte ik als adviseur bij Spectrum betrokken bij Loil. De verenigingen hadden net besloten dat ze gezamenlijk wilden onderzoeken of het haalbaar was de gebouwen zelf te exploiteren. Wekelijks boog een groep bewoners zich over deze ingewikkelde puzzel. Hoeveel ruimte is er nodig? Hoe gaan we het betalen? En wat moeten we daar juridisch voor regelen?

Een dorp vol experts

Loil blijkt een bijzonder dorp: er is allerlei kennis en kunde aanwezig en energie om zich in te zetten voor het dorp. Een rijk verenigingsleven blijkt een stevige structuur om de kennis en kunde uit het dorp aan te boren. Waar het in andere dorpen vaak lastig is om bestuursleden te vinden, is het in Loil een eer als je gevraagd wordt je in te zetten. De verenigingen steken de koppen bij elkaar en kunnen putten uit de lokale kennis van een jurist, bankier, makelaar, ambtenaren, ondernemers, bouwkostendeskundigen etc.

Slopen en verbouwen

Na maanden hard werken ligt er een ambitieus plan. Het oude dorpshuis met sporthal wordt gesloopt. Hier komen huizen, die een gedeelte van het geld opleveren om een nieuwe sporthal te bouwen met een dorpshuis eraan vast. In de pastorie komen appartementen, die weer geld in het laatje brengen om de kerk te verbouwen. Een win-win-winsituatie voor het dorp: de verenigingen kunnen blijven, het kerkgebouw blijft behouden en er komen woningen bij.

Er zijn veel Loils

In veel gemeenten spelen vragen over maatschappelijk vastgoed en met name het grote aantal kerkgebouwen dat leeg komt te staan. Nederland telt 5.600 kerkgebouwen en de kerken schatten zelf in, dat zeker dertig, maar misschien zelfs tachtig procent de komende tien jaar moet sluiten. Dat vraagt bewuste keuzes over slopen of behouden. En hoe kun je het gebouw herbestemmen? Behalve verbouwen tot woningen, zijn er voorbeelden van activiteiten- en buurtcentra, restaurants, een hotel, theater (denk maar aan Paradiso) en zelfs (tijdelijk) een klimhal. In Zutphen zit al sinds 1983 de bibliotheek gevestigd in de 14e-eeuwse Broederenkerk.

Geld voor een kerkenvisie

Om passende keuzes te maken is het belangrijk dat een gemeente, samen met de kerkeigenaar, erfgoedorganisaties en bewoners een visie ontwikkelt op de toekomst van alle kerken in de gemeente. Voor het opstellen van zo’n integrale kerkenvisie stelt de rijksoverheid geld beschikbaar. Zo wordt voorkomen dat deze vaak bepalende gebouwen allemaal verdwijnen en wordt met elkaar gekeken welke activiteiten er voortaan in de kerk zouden kunnen plaatsvinden.

Nieuwe activiteiten in de kerk

In Loil wordt op 15 mei de kerk met pastorie gekocht door een nieuw opgerichte stichting, die nu al de eigenaar is van het dorpshuis met de sporthal. Het komende jaar zal de kerk worden verbouwd, zodat bij het volgende carnaval geen tent meer nodig is. Ook zetten de Loilenaren zich in om een nieuw programma te realiseren in de kerk. Zo behoudt de kerk haar verbindende functie voor het dorp. Het koor en de toneelclub repeteren er, er worden concerten georganiseerd; er is de hele week reuring. Het is genieten om te zien hoe het dorp dit met hard werken dit voor elkaar gaat krijgen.

  • Leestijd 4 minuten
  • Publicatiedatum
  • Thema Maatschappelijk vastgoed
  • Type Blog
  • Auteur(s) Wiliam Willems