• Home
  • Publicaties
  • De vijf belangrijkste duurzame thema's voor gemeenten om samen met inwoners aan te werken

De vijf belangrijkste duurzame thema's voor gemeenten om samen met inwoners aan te werken

Duurzaamheid lijkt overal over te gaan. Over vergroening van de wijk en het opwekken van zonne- en windenergie. Over hergebruik van grondstoffen en de kwaliteit van water en lucht. Over persoonlijke keuzes om (geen) vlees te eten of (niet) te vliegen.

Alles lijkt urgent, dus als je prioriteiten wilt stellen, wat is dan het allerbelangrijkste om als gemeente aan te pakken? Spectrum maakte een top 5 en kijkt naar de participatie van inwoners.

1. Warmtetransitie

Koken en stoken zonder gas: de regie voor deze opgave ligt bij de gemeenten, die in hun Warmtevisie op hoofdlijnen beschrijven welke oplossingen ze kiezen. Waar beginnen en in welk tempo? De warmtevisie dient als kapstok voor een verdere uitwerking per wijk, dorp of buurt. Dit concretere Wijk Uitvoeringsplan (WUP) met oplossingsrichtingen, raakt directer de inwoners van de wijk.

De uitvoering red je niet zonder ook de inwoners te mobiliseren. Of dit nu topdown geregisseerd wordt door de gemeente of bottum up, aangezet door een inwonersinitiatief. De warmtetransitie komt achter elke voordeur en elke inwoner - woningeigenaar of huurder - moet er iets mee! Hoe betrek je hen?

2. Klimaatadaptatie

Hittestress, droogte en overstromingen ontstaan als gevolg van klimaatverandering. Om de woonomgeving leefbaar te houden is het belangrijk om de effecten hiervan te beperken. Dat vraagt om aanpassing van de openbare ruimte. In een klimaatadaptatieplan brengen gemeenten de gevolgen en oplossingen in kaart.

Een gedeelte van de oplossing moet van inwoners komen, die hun tuinen vergroenen en bijdragen aan het creëren van schaduwplekken, waterberging en biodiversiteit. Inwoners denken en doen meestal graag mee aan het vergroenen van hun leefomgeving, weten wij uit ervaring.

3. Duurzame mobiliteit

De uitstoot van auto’s en vrachtwagens heeft grote impact op de luchtkwaliteit. Zeker in binnensteden en langs snelwegen. Gemeenten kunnen richting geven aan verandering door alternatieven aan te bieden, deelauto’s te faciliteren, de fietsinfrastructuur te verbeteren en door voorzieningen als voldoende openbare laadpalen.

Een visie vanuit de gemeente en/of regio kan het gebruik van alternatief vervoer stimuleren en een versnelling op gang brengen.

Inwoners zijn soms ook zelf de motor achter duurzaam vervoer, zoals deelauto’s georganiseerd in een bewonerscoöperatie. Een voorbeeld van een interessante combinatie met bereikbaarheid van de regio is de mobiliteitsapp Netmobiel, voortgezet als GOAN! De hoofdrol is daarin weggelegd voor inwoners, de techniek is volgend.

4. Aanpak energiearmoede

Inwoners die door de hoge energieprijzen sinds najaar 2021 in de problemen kwamen, kunnen op een tegemoetkoming van de overheid rekenen. Het rijk kende gemeenten een belangrijke rol toe bij het verdelen van de zogenaamde SPUK-gelden. Maar hoe kun je structureel de energiearmoede voor mensen verlichten?
Mensen in armoede vragen vaak geen hulp uit schaamte, uit wantrouwen of omdat ze de weg niet kennen. Hen bereiken vraagt een specifieke maatwerkaanpak. Daar kunnen we bij helpen en er is haast bij: het beschikbare budget moet eind 2023 uitgegeven zijn.

5. Grootschalige energieopwekking

Met input van de gemeenten maken RES-regio’s een plan om voldoende duurzame energie op te wekken, zodat het verbruik in de regio gedekt is. In het plan staan de zoekgebieden voor grootschalige opwekking met windenergie en zonneparken, maar ook de warmtebehoefte en beschikbare restwarmte. De plannen voor de periode tot 2030 zijn nu verzameld en gaan terug naar gemeenten om er uitwerking aan te geven.

Maar het is nog niet genoeg om aan de vraag naar duurzame energie te voldoen en voor de periode na 2030 is een bijstelling nodig. Een coöperatieve vorm, waarbij ook inwoners meedelen in de voordelen van de opwekking van energie, vermeerdert het draagvlak voor deze grote projecten. In elke regio zijn er coöperaties actief die inwoners uitnodigen om deel te nemen.

Vijf duurzame thema’s waar gemeenten de regie op voeren, kaders stellen en beweging initiëren. Thema’s waarbij bewonersparticipatie cruciaal is. Individueel - wat kan ik bijdragen? – en gezamenlijk, om voorwaarden voor een duurzame leefomgeving te bepalen en vorm te geven.

Spectrum kan helpen bij het betrekken van inwoners. Als je ons inschakelt op een van deze thema’s zullen we altijd de inwoners vooropstellen. Niet omdat zij de waarheid in pacht hebben, maar omdat zij deel zijn van de oplossing. Wij zorgen dat hun belangen meewegen, zonder belangenbehartiger te zijn. Als onafhankelijke begeleiders weten we uit ervaring dat een breed gedragen oplossing meestal in het midden ligt. Met deze aanpak dragen we bij aan duurzame oplossingen  voor duurzame thema’s.

  • Leestijd 2 minuten
  • Publicatiedatum 24-01-2023
  • Thema Duurzaamheid
  • Type Blog
  • Auteur(s) Benno Elshof